Төрийн өмчийн компаниудын мэдээллийн нээлттэй, ил тод байдлыг үнэлэх

Abstract

Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж байгаа энгийн болон хувьцаат компаниудын засаглалын хөгжлийн түвшин жил ирэх тутам сайжирч байна. Сайн засаглалын ач холбогдлыг компаниуд улам ихээр ойлгож, үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлэхээр хүчин чармайлт гаргах замаар хөрөнгө оруулагчдыг татах, олон улсын тавцанд бизнесийн хүрээгээ тэлэх бодлогыг барьдаг болсон нь сайшаалтай. Ялангуяа хувийн хэвшлийн томоохон компаниуд маань энэ тал дээр онцгой анхаарал хандуулж, эхнээсээ олон улсын зах зээл дээр гарч, тэндээс хөрөнгө босгож чадаж байна. “Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай хууль”, “Шилэн дансны хууль”, “Компанийн засаглалын кодекс”-р олгогдсон эрхийн хүрээнд иргэд бид эдгээр төрийн өмчийн компаниудын мэдээллийг нээлттэй, ил тод авах эрхтэй бөгөөд сүүлийн жилүүдэд энэ ямар ахиц дэвшил гаргасан байгааг олон улсад болон Монголд ашиглагддаг үнэлгээний аргуудыг ашиглан судаллаа.  Standard & Poors T&D  Өөрийн үнэлгээний арга  Малайзын Закат институтын үнэлгээний арга Судалгааны үр дүнд дараахь голлох дүгнэлтүүдийг өгөв.  Мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай хууль, Шилэн дансны хуулиуд, Компанийн засаглалын кодексыг эдгээр төрийн өмчийн компаниуд сайн дагаж мөрдөхгүй байна.  Эдгээр хууль, кодекс нь OECD-ийн “Сайн засаглалын зарчим”-тай гүйцэт нийцэхгүй байна.

iv

 Мэдээллийн нээлттэй, ил тод байдал, Компанийн засаглалын талаар ойлголт, хөгжил муутай байна  Дундаж үнэлгээ 60%-д хүрэхгүй байгаа нь олон улсын түвшингээс маш доогуур үзүүлэлттэй байна.