Хүүхдийн тэтгэлэг гаргуулах тухай хэргийг шийдвэрлэж байгаа шүүхийн практик, харьцуулсан судалгаа

Abstract

Монгол Улс 1999 оны Гэр бүлийн тухай хуулийг өнөөг хүртэл хэрэглэсээр байгаа. Гэр бүлийн хуулиар шийдвэрлэгддэг хэрэг маргаан иргэний хэргийн анхан шатны шүүхээр шийдвэрлэддэг нийт хэргийн ихэнх хувийг эзэлдэг. Тэр дундаа гэр бүл цуцлалт болон хүүхдийн тэтгэлэг, дундын өмчтэй холбоотой маргаан дийлэнх хувийг эзэлдэг байна. Хүүхдийн тэтгэлэг бол гэр бүл цуцлалтаас үүдэн амьдралын чанар нь өөрчлөгдөг боломжтой байдлыг харгалзан хүүхдийн эрхийг зөрчилгүй, амьдралын чанарыг хэвийн нөхцөлд хадгалах чухал ач холбогдолтой. Гэвч хэдий хүүхдийн тэтгэлэг тогтоолгосон боловч тэтгэлгийг цаг тухайд нь авч чаддаггүй тохиолдол олонтой байгаагаас хүүхдийн эрх зөрчигдөж байна. Энэхүү судалгааны ажлын гол зорилгод тэтгэлэг авч чадахгүй байгаатай холбоотой хохирч буй хүүхдийн эрхийг хэрхэн хамраалах, шүүхийн практикт хэрхэн шийдвэрлэдэг, бусад улсорнуудад ямар сайн туршлага бий гэдгийг олж хархад оршино. Гэр бүл цуцалж буйгаас хүүхдийн тэтгэлэгтэй холбоотой хэрэг маргаан хэр их хэмжээг эзэлж буйг болон хэрхэн шийдвэрлэж буйг судалгааны хэсэгт судалсан. Мөн бусад улс орнууд буюу ХБНГУ, БНФУ, БНСУ, Их Британи, Япон зэрэг улс орнуудын сайн туршлагийг харьцуулсан судалгааныг хэсэгт судалсан ба Монгол улсын ялгаатай болон ижил төстэй талыг тус хэрэгт харуулсан. Судалгааны ажлын үр дүнд Монгол улс бусад улс орнуудын зохицуулалтыг ашиглах боломжтой эсэх, шүүхийн үе шатанд, практикад хэрхэн шийдвэрлэж болох зэрэг дүгнэлийг гарган, санал дэвшүүлсэн.