Боловсрол, эрүүл мэндийн салбарын төсвийн үр ашгийн судалгаа

Abstract

Энэхүү дипломын ажлаар зах зээл, эдийн засгийн тогтвортой байдлыг бүрдүүлэх, ард иргэдийг нийтийн бараа бүтээгдэхүүнээр хангах үүрэг бүхий төрийн байгууллагын төсвийн үр ашгийг өгөгдөл дугтуйлах аргачлалаар хэмжин, бусад дунджаас доогуур орлоготой улс оронтой харьцуулан судаллаа. Судалгааг хийн гүйцэтгэхдээ эрүүл мэнд болон боловсролын салбарын орц, гарцын үзүүлэлтийн тусламжтай шинжилсэн бөгөөд орцын үзүүлэлтэд тухайн салбарын төсвийн зардал болон төсвийн ДНБ-д эзлэх хувийг тооцсон бол гарцын үзүүлэлтэд иргэдийн эрүүл мэнд болон боловсролын байдлыг тодорхойлох боломжтой хувьсагчдыг сонгосон. Судалгааны үр дүнд Монгол улс одоогийн төсвийн зарлагын хүрээнд эрүүл мэндийн салбарын төсвийн үр ашгийг 20 хувиар нэмэгдүүлэх, эрүүл мэндийн салбарын гарцын үзүүлэлтийг сайжруулах боломжтой гэж үнэлэгдсэн. Харин боловсролын салбарын хувьд түүвэрлэн авсан улсуудтай харьцуулахад харьцангуй өндөр үр ашигтай байгаа хэдий ч боловсролын тэгш хүртээмжийг нэмэгдүүлж, институцийн орчин, нөхцөл байдлыг сайжруулснаар боловсролын салбарын төсвийн үр ашгийг нэмэгдүүлэх боломжтой хэмээн дүгнэсэн. Мөн төсвийн үр ашгийг зөвхөн гүйцэтгэлээр бус шугаман шинжилгээний арга ашиглан нарийвчлан үнэлэх нь оновчтой бодлого боловсруулахад шийдвэр гаргалтын нэгж болох боломжтойг харуулсан болно. Шинжилгээний үр дүнд аливаа салбарын үр ашгийг сайжруулахад мөнгөн хөрөнгөөр буюу их төсөв хуваарилах нь эдийн засаг болон нийгмийн сайн сайхан байдалд өргөжилтийн тогтмол үр өгөөжөөр нөлөөлөхгүй, зарим тохиолдолд үр ашгийг бууралтын шалтгаан болдог байна.