САНХҮҮГИЙН САЛБАРЫН КОМПАНИУДЫН ХУВЬЦААНД МАКРО ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХУВЬСАГЧУУДЫН ҮЗҮҮЛЭХ НӨЛӨӨ /Олон нийтэд нээлттэй компаниудын жишээн дээр/

Abstract

Хөрөнгийн зах зээл нь санхүүгийн үйл ажиллагааны төв цэг болж, хөрөнгийн үр ашигтай хуваарилалтыг хөнгөвчлөх, эдийн засгийн өсөлтийг хангах боломжийг олгодог. Хувьцааны индексийн өсөлт нь ихэвчлэн хөрөнгө оруулагчдын итгэл, эдийн засгийн өсөлтийг илэрхийлдэг бол зах зээлийн уналт нь эдийн засгийн сорилтуудын дохио болдог. Монгол улсын хувьд хөрөнгийн зах зээлд макро эдийн засгийн хувьсагчдын үзүүлэх нөлөө, тэр дундаа санхүүгийн салбарын тухайд авч үзсэн судалгаа, шинжилгээний ажлууд дутмаг бөгөөд жил ирэх тусам хувьцаагаа олон нийтэд санал болгох компаниуд нэмэгдэж, зах зээлийн үнэлгээ ч дагаад өсөж буй энэ цаг үед санхүүгийн салбарын компаниудын хувьцааны үнэ болон макро эдийн засгийн хувьсагчдын хооронд хамаарал байгаа эсэх талаар судлах нь өндөр ач холбогдолтой юм. Энэхүү судалгааны ажлаар Монголын хөрөнгийн зах зээлд томоохон байр суурыг эзэлдэг санхүүгийн салбарын хөрөнгө оруулалт, банк, банк бус санхүүгийн байгууллагуудын хувьцааны үнэд макро эдийн засгийн хувьсагчуудын үзүүлэх нөлөөллийг эконометрик шинжилгээг ашиглан тодорхойлохыг зорьлоо. Үүний үр дүнд төгрөгийн зээлийн хүү нь төсөвийн тэнцэл, Богд банкны хувьцааны үнэ, инфляц болон Мандал даатгалын хувьцааны үнийн 1 хожимдлын утгын учир шалтгаан болдог байна. Бидисек ХК-ийн хувьцааны үнэ мөнгөний нийлүүлэлт М2 болон инфляцийн учир шалтгаан болдог нь тус компанийг санхүүгийн салбарт гэлтгүй Монгол улсын эдийн засгийн томоохон тоглогчдын нэг гэж дүгнэж болохоор байна.