Эрсдэлд суурилсан дотоод аудитыг боловсронгүй болгох нь

Abstract

Санхүүгийн нөхцөл байдал хүндэрсэн жилүүд өөрөөр хэлбэл хямралын жилүүдэд санхүүгийн байгууллагад залилан нэмэгдэх хандлагатай байдаг. Мөн жил ирэх тусам дотоод болон гадаад залиланд өртөж буй байгууллагууд нэмэгдсээр байгаа нь залилангийн үйлдэлд анхаарал хандуулах ёстойг илтгэж байна. Мөн ACFE (Association of Certified Fraud Examiners)-ээс явуулсан судалгааны үр дүнд аливаа байгууллага орлогынхоо 5%-тай тэнцэх хэмжээний хөрөнгийг залиланд алддаг тухай таамаглал гаргасан байна. Мөн Үндэсний Статистикийн мэдээллийн санд бүртгэлтэй залилангийн хэрэг жилд дунджаар 20%-аар өсөж байгаа ба сүүлийн 7 жилийн хугацаанд тогтмол өссөнөөс харж болох юм. Тиймээс тус судалгааны ажилд арилжааны банкуудын дотоод аудитын гүйцэтгэх удирдлагуудаас анкет болон ярилцлагын аргаар асуулга авч нэгтгэн эрсдэлд суурилсан дотоод аудитад залиланг хэрхэн авч үзэж байгааг тодруулсан ба эмпирик судалгааны үр дүнд эрсдэлд суурилсан аудитад залиалнгийн эрсдэлийг ихэнх тохиолдолд орхигдуулсан байгаа тул эрсдэлд суурилсан аргазүйд залилангийн эрсдэлийн хүчин зүйлсийн үнэлгээг хамтатган оруулж нэгтгэсэн эрсдэлийн үнэлгээг гаргасан ба уг эрсдэлийн үнэлгээгээр банкны салбар нэгжүүдийг үнэлж, аудитын ажлын төлөвлөгөөг боловсруулсан болно. Залилангийн эрсдэлийн хүчин зүйлсийн сонголтыг хийхэд гадаад болон дотоод залилангийн шинж чанарт үндэслэсэн ба стратегийн ач холбогдол бүхий залилангийн шинж чанарыг хассан байдлаар үнэлгээг хийсэн билээ. Тус үнэлгээний загварыг дотоод аудитын нэгжүүд аудитын обьектдоо тохируулан ашиглах боломжтой юм.