Хураангуй:
Монгол Улсын төр засгаас Ази, Европыг холбосон газарзүйн байршлын давуу талаа ашиглан худалдаа, тээвэр логистикийн сүлжээ, ачаа тээврийн урсгал, үйлчилгээний зангилаа болсон “Транзит Монгол Улс” болох зорилт тавин БНХАУ-аас ОХУ, Европ явах транзит тээврийг хөгжүүлэхээр ажиллаж байна.
Монгол Улсын Засгийн газраас батлан хэрэгжүүлж байгаа “Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн 1.2-т “Хилийн боомтуудыг төмөр зам болон хатуу хучилттай авто замаар үе шаттайгаар бүрэн холбон, тээвэр, логистикийн өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэн ачаа тээврийн урсгалыг сайжруулж, цаашид транзит улс болох суурь нөхцөлийг бүрдүүлнэ” гэсэн зорилт тавьсан.
Монгол Улс ТИР карней ашиглан барааг олон улсын хэмжээнд тээвэрлэх тухай конвенцод 2001 онд нэгдэн орсон боловч ТИР тээвэрлэлт үндсэндээ 2016 оноос хойш зүгширч, эрчимжих хандлагатай болж байгаа бөгөөд өнөөдрийн байдлаар Монгол Улсад бүртгэлтэй 49 аж ахуйн нэгжийн 976 тээврийн хэрэгсэл ТИР горимоор тээвэрлэлт гүйцэтгэж байна.
Тэдгээр тээврийн компаниуд нь хүнс болон өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн, сэлбэг, тоног төхөөрөмж зэрэг олон төрлийн ачаа барааны экспорт, импорт, Монгол улсаар дамжин өнгөрөх транзит тээвэрлэлтийг тээвэр зуучийн компаниудын сүлжээгээр дамжуулан стандартын дагуу даатгалтай, түргэн шуурхай тээвэрлэж байна.
Олон улсад үүсээд байгаа дайны нөхцөл байдлын улмаас Европын холбооны зүгээс Орос, Беларусын тээвэрчид хориг, хязгаарлалт тогтоосонтой холбоотойгоор Монгол Улсад өөрийн охин компанийг үүсгэн байгуулан тээвэрлэлт хийх явдал нэмэгдэх хандлагатай байна. Энэ нь үндэсний тээврийн компаниудын үйл ажиллагаанд ихээхэн сөргөөр нөлөөлж, цаашид үндэсний тээврийн компаниуд оршин тогтноход хүндрэлтэй нөхцөл байдал үүсэхээр байна.
Мөн Монгол Улсад олон улсын транзит хөгжиж эхлээд удаагүй байгаагаас шалтгаалан Засгийн газар болон Зам, тээврийн яамнаас баримтлах бодлого, стратеги тодорхойгүй, дэмжлэг, туслалцаа байдаггүйгээс шалтгаалж олон улсын ТИР тээврийн компанийн үйл ажиллагааны тогтвортой бус, үйл ажиллагааны зардлын өндөр, тээврийн хэрэгслийн парк ашиглалтын үр ашиггүй байдал зэрэг олон сорилт, бэрхшээлүүдтэй тулгарч байна.
Транзит тээврийн компанийн хувьд зах зээлд амжилттай оршин тогтнох, өрсөлдөх чадвараа дээшлүүлэхэд компанийн үйл ажиллагааг оновчтой зохион байгуулж, тээврийн үйлчилгээний чанарт анхаарах шаардлагатай байгаа юм. Тиймээс транзит тээврийн компаниуд ISO 9001:2015 стандартыг нэвтрүүлэх замаар үйл ажиллагааны процессыг оновчилж, үр ашгийг дээшлүүлж, харилцагчдынхаа сэтгэл ханамжийг нэмэгдүүлэх замаар ОУ-ын транзит тээврийн зах зээлд эзлэх байр суурийг бэхжүүлэх шаардлагатай байгаа тул энэхүү төслийн ажлыг хэрэгжүүлэх шаардлага үүссэн.
