Компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн хариуцлагын хэлбэрүүд

Abstract

Сэдвийн хүрээнд компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн эрхийг 2011 оны шинэчлэн найруулсан Компанийн тухай хуулиар маш сайн тодотгож өгсөн байдаг бол хувьцаа эзэмшигчдийн хариуцлагын талаарх хуулийн зохицуулалтыг нарийвчлан тусгаж өгөөгүй байдаг. Өнөөгийн байдлаар Монгол улсад бизнесийн үйл ажиллагаа эрхэлж буй хуулийн этгээдийн дийлэнх нь хязгаарлагдмал хариуцлагатай компани (цаашид ХХК), хувьцаат компани(цаашид ХК) болон нөхөрлөл хэлбэртэй байдаг. Бизнесийн үйл ажиллагааны томоохон эрсдэл хуулийн этгээд болон хувь хүнд тохиолдох ч үр дагавар нь өөр өөр байдаг. Учир нь компани нь өөрийн бүх хөрөнгөөр хариуцлага хүлээдэг бол хувьцаа эзэмшигч нь хязгаарлагдмал хариуцлагын дагуу компанид оруулсан хөрөнгөөр хариуцлага хүлээнэ. Хууль зүйн томоохон зарчмуудын нэг бол Хувьцаа эзэмшигчдийн хязгаарлагдмал хариуцлага билээ. Тус зарчим нь томас эдиссон гэрлийг нээснээс илүүтэйгээр нээлт бол хувьцаа эзэмшигдчийн хариуцлага юм. Гэвч хувьцаа эзэмшигчдийн хязгаарлагдмал хариуцлага нь практик дээр алдагдах хэд хэдэн тохиолдол байдаг ба хувьцаа эзэмшигчдийн гэм хороос үүдэн компанид хохирол учирсан тохиолдолд хувьцаа эзэмшигчид хариуцлага хүлээлгэх, гэм хорыг арилгуулах тохиолдлын талаар монгол улсын хууль тогтоомжид хэрхэн заасан, мөн дэлхий дахинаа хэрхэн жишиг тогтож шийдвэрлэсэн талаар дүн шинжилгээ хийн, санал зөвлөмж боловсрууллаа.