СЭРГЭЭГДЭХ ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ САЛБАРЫН ГАДААДЫН ШУУД ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ЭРХ ЗҮЙН ОРЧИН

Abstract

Энэхүү судалгаа нь Монгол Улсын сэргээгдэх эрчим хүчний (СЭХ) салбар дахь гадаадын шууд хөрөнгө оруулалтын (ГШХО) нөхцөл байдал, түүний эрх зүйн зохицуулалтыг судлах, мөн байгаль орчин, цаг агаар, газар зүйн байршил, эрх зүйн орчин, эрчим хүчний хомсдолын хувьд төстэй улс орнуудын туршлагыг харьцуулах, СЭХ-ний салбарт гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татах болон дэмжихэд хэрэгжүүлж болох эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгох санал дэвшүүлэх зорилготой. Монгол Улс СЭХ-ний салбарт гадаадын хөрөнгө оруулалт татахад тулгарч буй гол саад бэрхшээл нь эрх зүйн орчны тодорхойгүй байдал, тусгай зөвшөөрөл олгох үйл явц, төрийн зохицуулагч байгууллагуудын монополь байдлаас үүдэлтэй. Одоогийн байдлаар, Монгол Улсын СЭХ-ний салбар дахь хөрөнгө оруулалт нь гадаадын санхүүжүүлэгч байгууллагуудаас ирсэн санхүүжилтээр дийлэнхдээ санхүүждэг боловч, СЭХ-ний үйлдвэрлэлд оролцож буй гадаадын хөрөнгө оруулалт хангалттай биш байна. Байгаль орчин, цаг агаар, газар зүйн байршил, эрх зүйн орчны хувьд төстэй орнууд болох Хятад, Казахстан зэрэг улс орнуудын туршлагаас судалгаа хийснээр эдгээр улс орнууд СЭХ-ний үнийн зохицуулалтад илүү уян хатан ханддаг байна. Үүний тулд эрчим хүчний үнийн тогтвортой байдал, урт хугацааны гэрээ байгуулах, төрийн дэмжлэг, баталгаа, татварын хөнгөлөлт зэрэг зохицуулалтуудыг хэрэгжүүлэх, мөн төрийн зохицуулагч байгууллагуудын хүнд суртлыг бууруулах хэрэгтэй. Мөн СЭХ-ний нөөцийн нарийвчилсан судалгаа хийж, тодорхой төлөвлөгөө боловсруулан ил тод зарлах нь Монгол Улсын СЭХ-ний салбарын хувийн хэвшлийн оролцоог нэмэгдүүлж, гадаадын хөрөнгө оруулалтын итгэлийг сайжруулахад чухал үүрэг гүйцэтгэх болно. Энэхүү судалгаагаар Монгол Улс дахь СЭХ-ний салбарт гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татахын тулд төрийн бодлого, эрх зүйн орчныг сайжруулах шаардлагатайг дүгнэж, хэрэгжүүлж болох бодлого, зохицуулалтыг боловсронгуй болгох санал, зөвлөмжийг дэвшүүлсэн болно.