Улс орнуудын хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах бодлогын харьцуулсан судалгаа

Abstract

Энэхүү судалгааны ажлаар мал аж ахуйд төвлөрсөн улс орнуудын ХАА-н хүлэмжийн хийн ялгарлыг бууруулах бодлогыг харьцуулан судалж, Монгол улсад хэрэгжүүлж болох боломжит бодлогыг тодорхойлж, байгаль орчны Кузнецийн муруйг ашиглан, хүлэмжийн хий эдийн засагт хэрхэн нөлөө үзүүлж байгааг панел өгөгдлийн энгийн регрессийн арга зүйг ашиглан шинжлэхийг зорьсон юм. Хүлэмжийн хийн ялгаралтаас шалтгаалсан уур амьсгалын өөрчлөлтийн асуудал дэлхий дахины сүүлийн зуун жилийн хугацаанд тулгамдсан асуудал болсоор байгаа билээ. Монгол улс газарзүйн байршил, уур амьсгалын нөхцөл, эдийн засгийн салбарын бүтэц, хүн амын амьдралын хэв маяг зэргээс улбаалан уур амьсгалын өөрчлөлтөд нэн эмзэг орны тоонд ордог. Монгол улсын хүлэмжийн хийн 50 хувийг эрчим хүчний салбар эзэлж багаа бол 48 хувийг хөдөө аж ахуйн салбар эзлэж байна. Хөдөө аж ахуйн салбарын хувьд хүлэмжийн хийг бууруулах арга зам одоогоор тодорхойгүй байсаар байна. Тиймээс улс орнуудын хүлэмжийн хийг хэрхэн бууруулсан арга хэрэгслийг судалж үзэхэд Монгол улсад хэрэгжүүлэхэд хамгийн тохиромжтой бодлого, арга хэрэгсэл нь эрчимжсэн мал аж ахуй руу шилжиж, түүнийгээ дагаад малын тэжээл болон техник хэрэгсэлийн тусламжтайгаар хөдөө аж ахуйн хүлэмжийн хийг бууруулах боломжтой хэмээн үзсэн. Судалгааны хоёрдугаар хэсгээр ХАА эрхэлдэг улс орнуудын эдийн засгийн өсөлттэй холбоотойгоор хүлэмжийн хийн ялгаруулалт эхлээд нэмэгдэж, тодорхой орлогын түвшинд хүрснээр буурдаг болохыг тогтоосон. Энэ нь урвуу харсан U хэлбэртэй муруйг илэрхийлж байгаа юм.