Гадаад банкны салбар Монголд нэвтэрснээр дотоодын банкны салбарт үзүүлэх нөлөө

Abstract

Уг судалгааны хүрээнд гадаадын банкны салбар Монгол улсад нэвтэрснээр дотоодын банкны салбарын өрсөлдөөн болон системийн нөлөө бүхий банкуудын ашигт ажиллагаанд хэрхэн нөлөө үзүүлж байгааг судлахыг зорьсон болно. Өнөөгийн байдлаар манай улсад гадаад банк нэвтрэх хоёр хэлбэр үүссэн бөгөөд үүнд гадаад банкны салбар төлөөлөгчийн газраа нээх болон дотоодын банкуудын хувьцааг эзэмших хэлбэрээр нэвтэрсэн байна. Манай улсад анх недерландын ING банк төлөөлөгчийн газраа 2008 онд нээж байсан түүхтэй. Өнөөгийн байдлаар үйл ажиллагаагаа явуулж буй нийт 12 арилжааны банкнаас гурав нь 50 хувиас дээш гадны эзэмшилтэй байна. Харин гадаад банкны төлөөлөгчийн газрын хувьд 2018 онд идэвхитэй үйл ажиллагаа явуулж байсан 5 төлөөлөгчийн газар байсан бол өнөөгийн байдлаар БНХАУ-ын банкны 2 төлөөлөгчийн газар үлдээд байгааг Монголбанкны Ерөнхийлөгч онцолсон юм. Дотоодын банкны салбарт үзүүлж буй нөлөөг тодорхойлохын тулд банкуудын нийт хувьцааны 50-с дээш гадны эзэмшилтэй банкийг гадаад банкны нэвтрэлтийн нэгэн хэлбэр хэмээн үзэж 2011-2023 оны хооронд системийн нөлөө бүхий банкуудын ашигт ажиллагааны үзүүлэлт болон макро хувьсагчдын нийт 65 панел өгөгдөлд тулгуурлан үнэлсэн. Үр дүнд нийт банкны активт эзлэх гадаад эзэмшилтэй банкуудын активын өсөлт нь системийн нөлөө бүхий банкуудын өөрийн хөрөнгийн өгөөж, цэвэр хүүгийн бус ахиуц, нийт хөрөнгөд эзлэх цэвэр зээлийн харьцааг бууруулж байсан.