Үндсэн хуулийн цэцийн харьяалан шийдвэрлэх маргаан, харьцуулсан судалгаа

Abstract

Үндсэн хуулийн шүүх бол Үндсэн хуулийг бодит тохиолдолд хэрэглэдэг, түүнийг чандлан сахиулдаг институт буюу үндсэн хуульт ёсны баталгаа мөн. Манай улсын хувьд Үндсэн хуулийн шүүхийг Үндсэн хуулийн цэц гэсэн оноосон нэртэйгээр анх байгуулснаас хойш 30 гаруй жил болж байна. Энэ хугацаанд Үндсэн хуулийн цэцийн зүгээс Монгол Улсын Үндсэн хуулийн биелэлтэд дээд хяналт тавих, түүний заалтыг зөрчсөн тухай дүгнэлт гаргах, маргааныг магадлан шийдвэрлэх бүрэн эрхээ амжилттай хэрэгжүүлсээр ирсэн. Үндсэн хуулийн шүүх бол Үндсэн хуулийг бодит тохиолдолд хэрэглэдэг, түүнийг чандлан сахиулдаг институт буюу үндсэн хуульт ёсны баталгаа мөн. Үндсэн хуулийн хяналт нь нийгмийн амьдралын бүхий л хүрээн дэх харилцааг үндсэн хуулийн хүрээнд хэрэгжүүлэхэд чиглэгдсэн, хүнлэг ардчилсан ёсонд суурилсан, хүний эрх, эрх чөлөөг хангах, төрийн дээд хууль - үндсэн хуулиа чандлан сахиулах баталгаа болсон, улс төр - эрх зүйн шинж бүхий төрийн дээд хяналт мөн. Үндсэн хуулийн цэцэд ирсэн нийт 3451 өргөдөл, мэдээлэл, гомдол, хүсэлтээс хянан шийдвэрлэсэн нийт 301 шийдвэр байна. Энэхүү судалгааны бүтээлдээ Үндсэн хуулийн цэцийн эрх зүйн зохицуулалт болон харьяалан шийдвэрлэх маргааны талаар тусгахыг зорьсон бөгөөд Бүгд Найрамдах Казакстан улс, Бүгд Найрамдах Латви улсын үндсэн хуулийн цэцийн эрх зүйн орчныг харьцуулан судлан судалгааг боловсруулсан. Тус судалгааны ажлыг хийснээрээ онол арга зүйн судалгаа, харьцуулсан судалгааг хэрхэн хийх, судалгааны аргачлалыг хэрхэн ашиглахыг мэдэж авлаа.