IPO ҮНЭ БОЛОН ЗАХ ЗЭЭЛИЙН ҮНИЙН ЗӨРҮҮНД НӨЛӨӨЛӨГЧ ХҮЧИН ЗҮЙЛСИЙН СУДАЛГАА (МОНГОЛЫН ХӨРӨНГИЙН БИРЖИЙН А ИНДЕКСИЙН ЖИШЭЭН ДЭЭР)

Abstract

Монголчууд бидний хувьд хувьцаа (үнэт цаас) харьцангуй шинэ ойлголт. Хөрөнгө мөнгөө олшруулж, ашиг хүртэх замыг бизнес эрхлэх, банкинд хадгалах мэтээр төсөөлсөөр ирсэн гэхэд хилсдэхгүй. Гэтэл хувьцаа нь аль эртнээс Европ, Азийн орнуудын эдийн засгийн гол эргэлт буюу санхүүгийн зах зээлийн гол хэрэгсэл болон хөгжсөөр иржээ. Хувьцаа худалдан авахад тухайн компанийн ашиг орлого, бие даах чадвар чухал. Мөн үүнээс дутахааргүй гол зүйлийн нэг нь түүнийг худалдан авах зохистой цаг хугацааг тодорхойлох чадвар бөгөөд энэ чадварыг эзэмшихийн тулд маш гүнзгий, өргөн мэдлэгийг хөрөнгө оруулагчдаас шаарддаг. Бенжамин Граэмийн "Ухаалаг хөрөнгө оруулагч" хэмээх алдартай бүтээлдээ шингээсэн гол санаа нь таны төлж буй үнэ болон олж авах цэнэ хоёрын хооронд эрсдэлгүйн зааг байх ёстой гэсэн үзэл санааг гаргадаг билээ. (Graham, 1949) 2021 оны 1 дүгээр сарын 28-ны өдөр “Банкны тухай хууль”-д нэмэлт өөрчлөлт оруулж баталсанаар өнөөдрийн байдлаар арилжааны зургаан банк IPO хийн олон нийтэд нээлттэй компани болоод байгаа билээ. IPO хийснээс хойш ихэнх банкуудын хувьцааны үнэ нь IPO үнээсээ буурсан байгаа ба Монголын Хөрөнгийн Биржийн А индексийн хувьцаануудын үнэ нь харилцан адилгүй хэлбэлзэлтэй байгаа учир шалтгааныг тодруулахаар IPO онолууд болон судлагдсан байдлын судлагааг хийж хувьцааны захиалга давж биелсэн хувь болон хувьцааны эхний өдрийн ханшын өөрчлөлт, макро эдийн засгийн зарим үзүүлэлтүүдийг тодорхойлж eviews программ дээр регресс шинжилгээ хийн дүгнэлт гаргасан болно. STUDY OF FACTORS AFFECTING THE DIFFERENCES BETWEEN IPO PRICES AND MARKET PRICES (ON THE EXAMPLE OF “A” INDEX OF THE MONGOLIA STOCK EXCHANGE) .ABSTRACT

The concept of stocks (securities) is relatively new for Mongolians, who traditionally consider starting a business or keeping funds in the bank as the primary means of increasing capital and profit. However, shares have emerged as pivotal tools in the economic cycles and financial markets of European and Asian countries. The profitability and self-sufficiency of a company are crucial considerations in stock purchases. And one of the most important things is the ability to determine the timing for purchasing, necessitates investors to possess profound knowledge. Benjamin Graham's influential work, "The Intelligent Investor," underscores the importance of a risk-free margin between the price paid and the perceived value. (Graham, 1949) Notably, the amendment of the "Banking Law" on January 28, 2021, led to six commercial banks issuing IPOs and transitioning into public companies. This study seeks to comprehend the reasons behind the macro economy, exceeded percentage of order of these shares and fluctuation for first day of the shares where parameters were identified, and regression analysis was conducted using EViews software, based on IPO theories and other studies, because post-IPO issuance, the share prices of most banks experienced a decrease of IPO price, impacting the fluctuation of the A index on the Mongolian Stock Exchange.