Арилжааны банкны газар дээрхи хяналт шалгалтыг боловсронгуй болгох нь

Abstract

СНББанкуудын нэг болох Х банкны зөрчил, залруулга, мөнгөн дүнгээр илэрхийлэгдэх алдааны тоо улирал тутам нэмэгдсэн үзүүлэлттэй байгаа бөгөөд нийт зөрчлийн 90% нь харилцагчийн бүртгэл хяналт, шимтгэл дутуу авсантай холбоотой байна. Харилцагчийн бүртгэл банкны үндсэн дата мэдээлэлийн зайлшгүй нэг хэсэг тул үүний хяналт баталгаажуулалт муу байгааг харуулж байна.

Байгууллагын хамгааллын 1-р шугамд хамрагдах салбар нэгжийн доторх хяналтын үр дүн хангалтгүй байх нь эрсдэлийг нэмэгдүүлдэг учир энэхүү судалгааны ажлаараа арилжааны банкуудын газар дээрх хяналт шалгалтын өнөөгийн байдлыг судлан системийн өнөөгийн байдалд шинжилгээ хийн цаашид боловсронгуй болгох арга замыг тодорхойлоход боломж бий эсэхийг судлахыг зорилоо.

Судалгааны ажлын нэгдүгээр бүлэгт арилжааны банкны дотоод хяналт байх үндсэн шаардлага, гүйцэтгэх үүрэг,олон улсын стандарт үнэлгээ зэргийг авч үзсэн бол хоёрдугаар бүлэгт Монгол улсын арилжааны банкны салбарын өнөөгийн байдал , банкны засаглал, томоохон банкуудын хяналтын шалгалтын өнөөгийн байдал, хяналтын тогтолцооны судалгаа, гадаадын банкны кейс, дөрөвдүгээр бүлэгт СНББ-уудаас дотоод хяналтын тогтолцоогоороо ялгаатай ХХБ, Төрийн банк, Хаан банкыг сонгон 1-р шугамд хяналт хийж байгаа салбар тооцооны төвийн ахлах ажилтнууд, хянан шалгагч нараас арилжааны банкны газар дээрхи хяналтын өнөөгийн байдал болон тулгамдаж буй асуудлыг мэдэх зорилго бүхий судалгаа авч түүнчлэн эдгээр 3 банкнаас дотоод хяналтыг нэгж бүрт тасралтгүй хэрэгжүүлж, хамгааллын 3 шугамын ажил үүргийн зааг ялгаа нь тодорхой, дотоод хяналтын матрицыг үйл ажиллагаа бүртээ ашиглаж байгаа “Х” банкыг сонгон газар дээрхи хяналт шалгалтын тогтолцоо, түүнийг сайжруулах боломжийг дэлгэрүүлэн судалсан.

Иймээс судалгаандаа газар дээрхи хяналт шалгалтын онолын судалгааг хийх, хяналт шалгалтыг оновчтой болгох, үр ашгийг нэмэгдүүлэх боломжийг судлаж тодорхойлсон.