БҮТЭЭГДЭХҮҮН ХУВААХ ГЭРЭЭНИЙ ГҮЙЦЭТГЭГЧ ТАЛЫН НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН СУДАЛГАА /Монгол Улс, Олон улсын газрын тосны компанитай байгуулсан бүтээгдэхүүн хуваах гэрээний жишээн дээр/

Abstract

Бүтээгдэхүүн хуваах гэрээ нь олон улсын газрын тосны хамтын ажиллагааны түгээмэл хэрэглэгддэг хэлбэр юм. Одоогийн байдлаар дэлхийн олон улс орон, бүс нутаг олон улсын газрын тосны хамтын ажиллагааны энэ хэлбэрийг ашиглаж байна. Гэхдээ өнөөдрийг хүртэл бүтээгдэхүүн хуваах гэрээний нягтлан бодох бүртгэл төгөлдөржөөгүй, газрын тосны компаниуд үйл ажиллагааны явцад ашиг сонирхлын маргаантай тулгардаг. Иймд бүтээгдэхүүн хуваах гэрээний загвараар ажиллаж байгаа гүйцэтгэгч талын нягтлан бодох бүртгэлийн аргачлалыг судлах нь гүйцэтгэгч тал гадны зах зээлд гарч, олон улсын хамтын ажиллагаанд оролцох бодит шаардлага, бас газрын тосны нөөцтэй улсын газрын тосны салбарын нягтлан бодох бүртгэлийг сайжруулах онолын шаардлагатай холбоотой юм. Бүтээгдэхүүн хуваах гэрээний нягтлан бодох бүртгэлд газрын тосны гэрээ, газрын тосны нөөцтэй орны газрын тосны салбарын нягтлан бодох бүртгэлийн стандарт зэрэг дүрэм журам, заавар чиглэл байх боловч гэрээ эсвэл стандартад тусгагдаагүй онцгой нөхцөл, нарийвчлан зохицуулаагүй асуудал үүсдэг. Энэхүү өгүүллээр Монгол Улсын бүтээгдэхүүн хуваах гэрээний хэлбэрийг нарийвчлан судалж, бүтээгдэхүүний хуваах гэрээний нягтлан бодох бүртгэлд үүсэж байгаа асуудлыг системтэй судалж, зохистой шийдвэрлэх хувилбар, саналыг дэвшүүлж, цаашлаад Монгол улс газрын тосны хамтын ажиллагаанд оролцогч гүйцэтгэгч тал болон нягтлан бодох бүртгэлийн ажилчдад лавлагаа, мэдээлэл өгөх болно.