КОМПАНИЙН САНХҮҮГИЙН СТРАТЕГИЙГ ТОДОРХОЙЛОХ НЬ /Хувийн лабораториудын жишээн дээр/

Abstract

Монгол улсын хэмжээнд бүртгэлтэй 1400 хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллага байдаг ба 205 клиникийн лаборатори байдаг байна. Үүнээс 50% орчим буюу 110 лаборатори идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байна. Гэвч эдгээр лабораториудаас MNS ISO 15189 буюу магадлан итгэмжлэгдсэн лабораториуд нь 4 байдаг ба ХӨСҮТ-с итгэмжлэгдсэн 3 ба эрүүл мэндийн даатгалын санхүүжилтээр үйл ажиллагаа явуулдаг 32 лаборатори байдаг байна. Монголын хүн амын дунд халдварт болон халдварт бус өвчний тархалт өндөр, дундаж наслалт харьцангуй богино байгаа, эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний хүртээмж хүн амд тэгш бус, хангалтгүй байгаа, хүмүүс эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанарт сэтгэл дундуур, эмнэлгийн барилга, тоног төхөөрөмж муу, эрүүл мэндийн салбарын санхүүжилтийн бодлого зохицуулалт хангалтгүй, эмч мэргэжилтнүүдийн мэдлэг чадвар хангалтгүй, гадаад оронд явж эмчлүүлэгчдийн тоо нэмэгдэж, их хэмжээний мөнгөний урсгал гадагшаа чиглэж байгаа зэрэг нь эрүүл мэндийн салбарын өнөөгийн тулгамдсан асуудал болж байна.

Тухайлбал 2011-2016 оны дунджаас харвал гадаад улс оронд явж эмчлүүлэгчид жилд дунджаар 26 тэрбум төгрөгийг зарцуулдаг гэсэн тоо баримт байдаг ба энэ нь Монгол улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 0,08 хувийг эрүүл мэндийн даатгалын зардлын 4 хувийг эзэлдэг байна. Үүнээс үзэхэд санхүүгийн боломжтой иргэд гаднын улс оронд эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ авах хандлага ихсэж байгаа бол санхүүгийн чадваргүй иргэдийн талаарх асуудал мөн гарч ирж байгаа юм. Иймээс эрүүл мэндийн салбарын чанарыг сайжруулж өөрийн орондоо нарын мэргэжлийн оношилгоо хийх шаардлагатай байна. Нарийн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээ үзүүлэхэд улсын эмнэлгүүд санхүүгийн бие даасан шийдвэр гаргаж чаддаггүй, хувийн эмнэлгүүд санхүүгийн чадавх тааруу, санхүүгийн төлөвлөлт байхгүй зэрэг шалтгаанууд байдаг.

Үүнээс үзвэл эрүүл мэндийн салбарт санхүүжилт, санхүүгийн стратеги дутагдалтайгаас шалтгаалж үйл ажиллагаа доголдоход хүрээд байхад даатгалын сангийн чөлөөт үлдэгдэл их, гаднын орон руу эрүүл мэндийн үйлчилгээ их байгаа нь эрүүл мэндийн тогтолцоо нь өөрөө асуудалтайг харуулж байна. Үүнээс үүдэн хувийн хэвшлийн лабораториуд дунд удирдлагын санхүүгийн менежментийн мэдлэг дутмагаас үүдэн зөв төлөвлөлт шалтгаалан үйл ажиллагааны доголдол үүсэн үйл ажиллагаагаа явуулахад хүндрэлтэй тулгарч, улмаар дампуурахад хүргэх эрсдэлтэй байна. Үүнээс үзэхэд эдгээр компанийн санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангах, компанийн ашигт ажиллагааг нэмэгдүүлэх Монголын нөхцөлд тохирсон санхүүгийн стратегийг томьёолж санал зөвлөмж боловсруулах замаар өөрийн оронд найдвартай эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг хүргэх зайлшгүй шаардлага байгаа юм. Иймд энэ судалгааны ажлаар лабораторийн үйл ажиллагаа явуулж буй аж ахуй нэгжээс мэдээллийн олдоцтой байдал болон судалгааны хүрээнээс шалтгаалан судалгааны объектоор 5 байгууллагыг сонгон авч онолын болон практик судалгаан дээр үндэслэн санхүүгийн тогтвортой байдлын шинжилгээ хийсэн бөгөөд компани стратегийг хэрэгжүүлэх алхмуудыг санал болгож зөвлөмж боловсруулсан болно.