Арилжааны банкны зээлийн оновчтой багц бүрдүүлэх, багцын эрсдэлийг удирдах арга зүйг боловсронгуй болгох

Abstract

Арилжааны банк нь олон нийтийн хадгаламжийг төвлөрүүлж, зээлийг бий болгодог санхүүгийн байгууллага юм. Санхүүгийн тогтолцоо, үндэсний эдийн засагт нөлөөлөх ач холбогдолтой учир банкууд ихэнх орнуудад зохицуулалттай байдаг. Хөрвөх чадварыг хангахын тулд бусад зохицуулалтуудаас гадна банкууд нь үндсэндээ олон улсын стандартын багцад үндэслэн Базелийн хэлэлцээр гэж нэрлэгдэх капиталын шаардлагыг ерөнхийд нь дагаж мөрддөг. Зээлийн эрсдэл нь арилжааны банкнуудын гол эрсдэлүүдийн нэг бөгөөд банкыг тогтвортой байлгахад чухал ач холбогдолтой. Банк зээлийн эрсдэлийг удирдах гол зорилго нь зээлийн багцыг нэгтгэх, зээлийн багцын төвлөрөл болон үүсэж болох эрсдэлээс зайлс хийх явдал юм.

Иймд банкны салбарын тогтвортой үйл ажиллагаа явуулах эсэх нь зээлийн эрсдэл болон зээлийн багцын удирдлагаас шууд хамааралтай юм. Эдийн засгийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан банкууд цөөн салбарт нийт зээлийн багцын дийлэнх хэсгийг байршуулснаас зээлийн төвлөрөл хэт нэмэгдэж салбарын хямралаас шалтгаалсан их хэмжээний алдагдалд орох эрсдэл өндөртэй байгаа тул арилжааны банкны зээлийн багцын эрсдэлийг удирдах аргазүйг харьцуулан судалснаар аргазүйгээ сайжруулах, зээлийн эрсдэл, зээлийн багцын төвлөрөлийг бууруулах, урьдчилан сэргийлэх боломжтой байна гэж үзсэн. Тиймээс энэ судалгааны ажлын хүрээнд Монгол улсад үйл ажиллагаа явуулж байгаа арилжааны банкнуудын зээлийн багцын удирдлагын өнөөгийн байдлыг тодорхойлж, олон улсын тэргүүн туршлагуудыг судалж нэвтрүүлэх, аргазүйг нь сайжруулах, санал зөвлөмжийг өгөхийг зорилоо.